مراحل ساخت جواهرات

با یک نگاه ساده به ویترین طلافروشی‌ها و سایت‌های فروش طلا و جواهرات، می‌توانید به راحتی تنوع طرح‌های زیورآلات را مشاهده کنید. اما آیا تا بحال به مراحل ساخت جواهرات فکر کرده‌اید؟ ساخت جواهرات کاری پیچیده و حساس است که اغلب مراحل آن با دست انجام می‌شود. شاید ابتدا انجام هر مرحله ساده به نظر برسد، اما حساسیت بسیار بالایی دارد و لازم است هر مرحله با دقت بالا انجام شود تا مراحل بعدی به مشکل نخورد. در این مرحله تمام مراحل ساخت جواهرات را بررسی خواهیم کرد تا شما با آگاهی بیشتری زیورآلات خود را تهیه فرمایید.

مراحل ساخت طلا و جواهر

ساخت جواهرات در کارگاه‌ها و کارخانه‌های طلاسازی انجام می‌شود و متخصصان بسیاری از جمله طراح، قالب ساز، ریخته گر، طلاساز، مخراج کار و آبکار در مراحل ساخت طلا و جواهر، هنر خود را به نمایش می‌گذارند. ساخت یک قطعه زیورآلات طلا، دقت و هنر بسیاری نیاز دارد و لازم است هر مرحله با حساسیت بالا انجام شود؛ چرا که کوچک‌ترین اشتباه در هر مرحله، کل کار را خراب می‌کند. در ادامه روش‌های ساخت جواهرات را در 10 گام بررسی می‌کنیم.

برای مشاهده مدل ها و خرید انگشتر طلا از گالری فرهنگ بر روی لینک کلیک نمائید.

گام اول؛ ایده پردازی

گام اول که به نوعی مهم‌ترین گام در مراحل ساخت طلا و جواهر به حساب می‌آید، ایده پردازی است. بدون ایده هیچ کاری آغاز نمی‌شود و طراحی و ساخت جواهرات نیز، نیاز به ایده اولیه دارد. در این مرحله طراح عوامل متعددی از جمله ترند و مد روز، فرهنگ جامعه و طراحی‌های دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد تا طرحی بکشد که با آن‌ها همخوانی داشته باشد. طراح برای رسیدن به این ایده، می‌تواند از منابع الهام بی‌نهایتی استفاده کند. معمولا طراحان از یک صفحه به نام مود برد برای جمع آوری منابع الهام خود استفاده می‌کنند. تصاویری از ساختمان‌ها و شهرها، جواهرات ساخته شده در سال‌های گذشته و کشورهای دیگر و طبیعت، و همچنین یک جمله یا شعر یا حتی یک نقاشی، می‌تواند منبع الهام ایده پرداز باشد.

گام دوم؛ طراحی دستی

در مرحله بعدی، ایده‌هایی که در ذهن طراح شکل گرفته است، باید روی کاغذ اجرا شود. طراح در این مرحله با تکنیک‌های خاص طراحی جواهرات و استفاده از ابرازآلات دستی، ایده خود را روی کاغذ می‌کشد تا ایراداتش مشخص و حل شود. گاهی طراح چندین ایده مختلف را روی کاغذ اجرا می‌کند تا در نهایت با ترکیب آن‌ها، به طرحی خاص و منحصر به فرد برسد.

پس از آنکه طرح از لحاظ فنی و زیبایی شناسی تکمیل شد، نوبت به رنگ آمیزی آن می‌رسد. این مرحله اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که جنس طلا و جواهرات مورد استفاده در مراحل ساخت جواهرات، اینجا مشخص می‌شود. طراح باید مطمئن شود طرحی که اجرا کرده با سنگ یشم زیباتر می‌شود یا یاقوت سرخ. به این مرحله اصطلاحا راندو می‌گویند.

گام سوم؛ طراحی سه بعدی

پس از تکمیل طراحی دوبعدی، نوبت به اجرای آن به صورت سه بعدی در نرم افزارهای کامپیوتری می‌رسد. این مرحله از دو جهت اهمیت دارد. نخست اینکه اجرای مدل سه بعدی که از آن برای قالب سازی استفاده می‌شود را ساده‌تر می‌کند. دوم اینکه به کمک طراحی سه بعدی، جزئیات طرح بیشتر مشخص می‌شود و این امکان را به طراحی می‌دهد که طرح را از لحاظ فنی و طراحی، مجدد بررسی کند. مثلا ممکن است بتوان طرح را با حجم طلای کمتری نسبت به آنچه تصور می‌شد اجرا کرد و این برای خریدار طلا بهتر است؛ چرا که برای خرید طرح مورد علاقه خود، هزینه کمتری پرداخت می‌کند. وزن و ابعاد طلا را نیز، در این مرحله بررسی می‌کنند. از جمله نرم افزارهای تخصصی طلا، می‌توان به ماتریکس، راینو و زی براش، اشاره کرد.

گام چهارم؛ قالب سازی اولیه

در چهارمین گام از مراحل ساخت جواهرات، به مرحله اول قالب سازی می‌رسیم که طی آن، نسخه اولیه طرح به صورت سه بعدی اجرا می‌شود. این کار امروزه توسط پرینترهای سه بعدی صورت می‌گیرد و کیفیت نهایی آن به جنس موم یا رزینی که برای ساخت نمونه استفاده می‌شود بستگی دارد. نحوه کار به این شکل است که موم یا رزین را وارد دستگاه می‌کنند و طرح سه بعدی جواهر را تعریف می‌نمایند و دستگاه براساس طرح، با متریال وارد شده جواهر را می‌سازد. در این مرحله، طراح مجدد کیفیت را بررسی می‌کند تا اگر اشکالی وجود داشته باشد، در همین مرحله رفع شود. کیفیت نهایی طراحی، به دقت عمل طراح در 2 مرحله قبلی بستگی دارد. توجه داشته باشید که این نمونه اولیه، فقط بخش طلایی کار را نشان می‌دهد و جای سنگ‌ها در آن خالی است.

گام پنجم؛ ساخت قالب نهایی

در این مرحله نمونه رزینی جواهر را داخل سیلندر مخصوص می‌گذارند و اطراف آن را با گچ پر می‌کنند. سپس در دستگاه هواگیر، تمام حفره‌های ریز گچ را می‌گیرند تا قالب نهایی جواهر آماده شود.

گام ششم؛ ریخته گری

مرحله ریخته گری نسبت به سایر مراحل ساخت جواهرات، ساده‌تر است. اما نیاز به دقت بسیار زیادی دارد. کوچک‌ترین اشتباهی در این مرحله، زیورآلات را خراب می‌کند و از ظرافت و زیبایی آن می‌کاهد. همچنین اگر ریخته گری درست انجام نشود، ممکن است جایگذاری سنگ‌ها با مشکل مواجه شود. در این مرحله آلیاژ طلا که در ایران، اغلب طلای 18 عیار می‌باشد را ذوب می‌کنند و داخل قالب می‌ریزند. درجه حرارت ذوب طلا در این مرحله بسیار مهم است. امروه ریخته گران از دستگاه‌های اتوماتیک ریخته گری استفاده می‌کنند که بدون دخالت دست، تمام مراحل را انجام می‌دهد. اما باز هم لازم است تا اپراتوری حرفه‌ای بر روند کار دستگاه نظارت کند.

بیشتر بخوانید: عیار طلا چیست؟

گام هفتم؛ سوهان کشی و پرداخت

در این مرحله کار طلاساز شروع می‌شود. او باید با دقت و هنر بسیار، قطعه بیرون آمده از کوره را آنقدر سوهان بکشد تا تمام اضافاتش از بین برود. اگر طلاساز مرحله پرداخت طلا را بی‌دقت انجام دهد، ممکن است اضافات روی بدنه بماند و زیبایی آن را بگیرد، یا اینکه در اثر سوهان کشی غیر اصولی، قطعه بشکند. به همین دلیل کار طلاساز بسیار مهم است و اغلب دستی انجام می‌شود.

گام هشتم؛ جواهرنگاری

درست است که تمام مراحل ساخت جواهرات از اهمیت بالایی برخوردار است. اما جواهرنگاری که به آن مخراجکاری و مرصع کاری نیز گفته می‌شود، هنری بی نظیر است که همیشه باید با دست انجام شود و هیچ دستگاهی از پس آن برنمی‌آید. در فرمول ساخت طلا با سنگ‌های قیمتی، پس از تکمیل مرحله پرداخت، جواهرنگار با هنر و تمرکز بسیار بالا، سنگ‌های قیمتی را روی بدنه زیورآلات، در جایی که از قبل مشخص شده می‌گذارد. سنگ‌ها باید دقیق و صاف در جای خود محکم شوند. کوچک‌ترین اشتباهی ممکن است روی بدنه طلا و سنگ خش بیندازد یا سنگ را بشکند و کار را خراب کند. توجه کنید که سنگ فقط باید با چنگک‌هایی که روی بدنه تعبیه شده است محکم شود و استفاده از چسب برای محکم کردن سنگ درست نیست. زیورآلاتی که با چسب سنگ را نگه داشته‌اند، کیفیت کافی ندارند. اغلب جواهراتی که در طلافروشی‌ها موجود است، در روش ساخت جواهرات با شیوه چنگی سنگ را نگه داشته‌اند. روش‌های ریلی، قلم زنی و کاسه‌ای و برای سنگ‌های بزرگ، روش نبشی و دیواره‌ای نیز سبک‌های دیگر محکم کردن سنگ هستند.

گام نهم؛ پرداخت و تمیزکاری نهایی

پس از تکمیل فرآیند جواهرنگاری، طلا مجدد به طلاساز سپرده می‌شود تا بدنه‌اش را پولیش بزند. پولیش هرگونه اضافات ریز روی بدنه یا خط و خشی که در فرآیند جواهرنگاری ایجاد شده باشد را از بین می‌برد و بدنه زیورآلات را کاملا صیقلی می‌کند. حالا وقت شستن طلاست. حتی کوچک‌ترین ذره غبار روی بدنه طلا، آبکاری را خراب می‌کند. به همین دلیل شستن طلا بخش بسیار مهمی در مراحل ساخت جواهرات به حساب می‌آید. در گذشته شستشوی طلا با دست انجام می‌شد؛ البته هنوز هم می‌توان قطعات ساده طلا را با دست شست. اما به دلیل حساسیت بالای این کار، بهتر است از دستگاه استفاده شود. در فرمول ساخت طلا از ابزار و دستگاه‌های زیادی استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها آلتراسونیک نام دارد. این دستگاه همزمان چند قطعه طلا را با دقت بسیار می‌شوید تا برای مرحله آبکاری آماده شوند.

بیشتر بخوانید: مراقبت از طلا

گام دهم؛ آبکاری

آبکاری، آخرین مرحله از مراحل ساخت جواهرات می‌باشد. در این مرحله لایه‌ای از طلا یا رودیوم با روش الکترولیز، سطح زیورآلات را می‌پوشاند. رنگ نهایی طلا به روکش آن بستگی دارد. مثلا طلایی که کاملا زرد باشد، روکش طلای 24 عیار دارد، طلای سفید روکش رودیوم است و روکش طلای مسی رنگ، رزگلد می‌باشد. از آبکاری برای تغییر رنگ طلا، جلا دادن طلاهای قدیمی و مقاوم سازی زیورآلات استفاده می‌شود. پس از این مرحله، مراحل ساخت جواهرات تمام می‌شود و فقط لازم است یک کارشناس، زیورآلات را به دقت بررسی کند تا اگر ایرادی وجود دارد رفع شود. حال قطعه طلا، برای فروش آماده است.

سخن نهایی

هنر ساخت جواهرات و زیورآلات، یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنرهای ایرانی‌ست. امروزه با آمدن انواع ابزارآلات جدید برای ساخت طلا، مراحل ساخت جواهرات راحت‌تر و دقیق‌تر شده است و امکان ساخت انواع طرح‌های مختلف، فراهم شده است. همچنین شما می‌توانید زیورآلات خود را به صورت سفارشی و با طرح مورد علاقه خود تهیه کنید. وبسایت فرهنگ، برای راحتی شما، به روزترین طرح‌های زیورآلات را فراهم کرده است تا شما بتوانید در خانه به راحتی زیورآلات خود را تهیه فرمایید. برای مشاهده تمام محصولات، به بخش فروشگاه سر بزنید.